Koorpartij-oefening

Voor de Engelse componist Herbert Howells (1892-1983) kreeg zijn requiem onverwacht een wel heel persoonlijke betekenis. Toen hij in 1932 zijn dodenmis begon te componeren, nam hij als basis Walford Davies' A Short Requiem of 1915, geschreven ter nagedachtenis van de gesneuvelde soldaten uit WOI. De dood van al die jongemannen had hem sterk aangegrepen. Hij vermeldde dat zijn zoontje Michael – toen zes jaar oud – eigenhandig een noot aan de partituur had toegevoegd. Maar nog geen drie jaar later stierf Michael aan de gevolgen van polio. Om deze tragische gebeurtenis te verwerken, schreef Howells het grootschalige Hymnus Paradisi voor koor en orkest, een compositie die op verschillende manieren nauw verbonden is met zijn eerdere Requiem: enerzijds verwerkte Howells grote delen muziek uit zijn dodenmis in Hymnus Paradisi, en anderzijds bood het componeren ervan hem troost en verlichting bij het verlies van zijn zoon.

Voor Howells was het dan ook van groot belang om teksten te gebruiken waarmee hij het oneindige en onsterfelijke tot uitdrukking kon brengen. Hij koos daarvoor niet de liturgische tekst van het Latijnse requiem, maar maakte – naar analogie met Johannes Brahms’ Ein Deutsches Requiem – een eigen selectie uit verschillende religieuze teksten. Howells’ Requiem wijkt hierdoor sterk af van de traditionele opdeling: het begint met een Engels Salvator Mundi, gevolgd door Psalm 23, het Requiem Aeternam, Psalm 121, een tweede toonzetting van het Requiem en tot slot I heard a voice from heaven voor sopraan-, tenor en bassolo en zesstemmig koor. Het hele werk vormt zo een soort dialoog tussen de troostende, bijna hoopvolle Engelse psalmteksten en de ingetogen Latijnse requiemteksten. Ook in de muzikale uitwerking is dit contrast terug te vinden: het werk is geschreven voor gemengd koor a capella, maar wordt soms tienstemmig of dubbelkorig, niet toevallig in het centrale deel, op de woorden “Et lux perpetua luceat eis”. Howells publiceerde zijn Requiem pas in 1980, drie jaar voor zijn eigen dood.