Funeral Sentences ·(Henry Purcell)
Oefennummers: | |
Bladmuziek: | |
Toelichting
Henry Purcell (1659 – 1695) schreef zijn begrafenismuziek voor zijn zeer geliefde Queen Mary. Pas net de dertig gepasseerd, werd ook zij slachtoffer van de pokkenepidemie die heel Engeland in haar greep hield aan het einde van 1694. Ondanks haar instructies om de begrafenis in stilte te laten plaatsvinden, was ze zo geliefd dat er een groot volksverlangen was naar een eervol rouwbetoon. Qua muziek moest Henry Purcell hiervoor zorg dragen.
In de bittere koude werd het lichaam van Mary vervoerd naar de Westminster Abbey. In alle straten die de stoet aandeed waren de drukbezette balkons behangen met zwarte kleden. De kist werd voorafgegaan door trommelslagers en gevolgd door trompetten. De Funeral Sentences van Henry Purcell werden uitgevoerd bij het binnengaan van de kerk terwijl Mary richting het koor werd gedragen voor de uitvaartriten en de preek van de aartsbisschop. Na afloop zou Thomas Tudway het volgende optekenen over dit moment: “Ik vraag aan allen die aanwezig waren... of zij ooit zoiets buitengewoon moois en plechtigs hebben gehoord dat zo hemels werd uitgevoerd dat iedereen er tranen van in de ogen kreeg”.
Het noodlot wilde dat Henry Purcell zelf acht maanden na het overlijden van Queen Mary werd begraven terwijl dezelfde Funeral Sentences werden gezongen. Over zijn dood doen een aantal geruchten de ronde. Eén van de geruchten duikt een aantal malen op in bewaard gebleven manuscripten. Op een dag zou hij door zijn vrouw niet naar binnen zijn gelaten nadat hij te laat uit het café kwam. Als gevolg van deze nacht buiten liep hij een longontsteking op die hem uiteindelijk fataal zou worden.
1659. Henry Purcell werd precies op het juiste moment geboren. Het jaar voordien was de dictator Oliver Cromwell overleden en het jaar nadien keerde de naar Frankrijk gevluchte koning Charles II in triomf terug naar Engeland. Met het herstel van de monarchie slaakten de componisten een zucht van verluchting. Tijdens de zogenaamde Commonwealth, de jaren die Cromwell samen met parlement regeerde, hadden de invloedrijke strenge puriteinen de muziek in het algemeen en de kerkmuziek in het bijzonder geviseerd als een te wereldse bedrijvigheid. In 1644 werd zelfs een decreet uitgevaardigd om alle orgels en andere ‘bijgelovige monumenten’ te vernietigen. Kerkmusici werden ontslagen, de opleiding van koorknapen werd opgeschort. Met de terugkeer van de koning keerde echter het tij. De Chapel Royal, die de liturgische diensten met religieus gezang opluisterde, werd in ere hersteld. In navolging van het Franse hof breidde de koning het aantal instrumentalisten uit, vooral de strijkersgroep. In deze gunstige atmosfeer kende het muziekleven een opmerkelijke opbloei, met als hoogtepunt het gevarieerde oeuvre van Henry Purcell, dat tot stand kwam in een periode van nauwelijks twee decennia. Zijn ganse leven was hij verbonden aan de Chapel Royal en aan Westminster Abbey, als zanger, componist en organist.
Tot zijn taken behoorde onder meer het componeren van anglicaanse anthems, het Engelse equivalent van het Latijnse religieuze motet op het vasteland. Het oudste type anthem was de full anthem, bestemd voor uitvoering door een koor. Onder koningin Elizabeth was een tweede type ontstaan, het verse anthem, waarbij vocale solistische fragmenten, met instrumentale ondersteuning (vooral orgel en viole da gamba), afwisselden met koorgedeelten. Onder Charles II werd, dankzij zijn persoonlijke voorkeur, een derde type populair: de symphony anthem, een verse anthem met zelfstandige instrumentale delen voor zijn geliefde strijkersgroep. Tot de drie types leverde Purcell een substantiële bijdrage.