Nederlandse Bachvereniging
Marcus Creed, dirigent
Griet de Geyter, sopraan
Alex Potter, alt
Guy Cutting, tenor
Matthias Winckhler, bas
Oefennummers: |
| BWV 10 Meine Seel' erhebt den Herren |
Bladmuziek: |
| BWV 10 Meine Seel' erhebt den Herren |
Luther handhaafde veel elementen uit het rooms-katholicisme van zijn tijd waaronder (a) een beperkte Mariaverering: Maria verloor haar rol als middelares, maar gebeurtenissen met een bijbelse grondslag (Maria Reiniging (2 februari), Maria Boodschap (25 maart) en Maria Bezoek (Heimsuchung / Visitatie, 2 juli) bleven feestdagen op de lutherse liturgische agenda. En terwijl de mis goeddeels in de volkstaal werd gehouden was (b) op grote feesten en in de vespers het Latijn nog in gebruik, zodat we van Bach Latijnse missen kennen en een Latijns Magnificat (BWV 243) hoewel de tekst van dit laatste, de lofzang van Maria uit dankbaarheid dat ze de zoon Gods mag dragen (Lucas 1: 46-55), door Luther zelf ook in het Duits was vertaald: Meine Seel erhebt den Herrn.En tenslotte (c) behield het gregoriaans een zekere plaats als liturgisch gezang, naast de typisch protestantse kerkgezangen (koralen). Zodoende waren Bachs kerkgangers vertrouwd met Luthers Deutsches Magnificat, gezongen op de negende gregoriaanse psalmtoon.
Het Mariafeest van 2 juli viert het bezoek van Maria aan haar nicht Elisabeth die een week eerder (24 juni, St Jan) haar zoon Johannes de Doper heeft gebaard, die geacht werd een half jaar ouder te zijn dan Jezus.
Bach componeert voor de eerste Mariavespers na zijn aantreden als Thomascantor, 2 juli 1723, zijn Magnificat op Latijnse tekst. Een jaar later valt Maria Bezoek op de vierde zondag na Trinitatis; Bach is dan net begonnen aan een jaargang cantates op basis van teksten en melodieën van kerkliederen (koraalcantates) en besluit het Deutsches Magnificat als een koraal in een cantate te verwerken: Meine Seel erhebt den Herren (BWV 10). Het is een in de hedendaagse uitvoeringspraktijk ten onrechte veronachtzaamd werk, wat ingetogener dan zijn Magnificat BWV 243: slechts twee hobo's, geen pauken en slechts één trompet, die alleen enkele malen de ‘koraal'melodie (mee)speelt.
Conform het gebruikelijke koraalcantate-procédé vormen ook in BWV 10 ‘koraal'tekst en -melodie ongewijzigd de basis voor een openingskoor en een slotkoraal, en hier bovendien voor het duet (5); de overige verzen worden geparafraseerd tot recitatief- en ariateksten.