Koorpartij-oefening

Op 31 oktober 1517, aan de vooravond van Allerheiligen, spijkerde Martin Luther zijn 95 stellingen tegen de handel in aflaten (kwijtschelding van straffen) op de deur van de slotkapel te Wittenberg (Saksen). Deze gebeurtenis werd allengs beschouwd als het begin van de lutherse reformatie. Bij de herdenking van deze dag 150 jaar later (1667) werd 31 oktober in Saksen door de keurvorst (wiens voorgangers Luther bescherming hadden geboden) tot nationale feestdag uitgeroepen, een halve vrije dag. Pas zijn benoeming in het Saksische Leipzig confronteerde Bach met het bestaan van deze feestdag. In zijn eerste ambtsjaar (1723) viel hervormingsdag op een zondag waarbij de liturgische voorschriften voor de zondag moesten prevaleren; in zijn tweede jaar viel hij op een dinsdag, maar omdat Bach toen in beslag genomen werd door zijn wekelijkse, uiterst bewerkelijke reeks koraalcantates heeft hij ook toen geen cantate voor het Reformationsfest gecomponeerd. Voor 1725 schreef hij BWV 79, Gott der Herr ist Sonn und Schild en pas jaren later componeerde hij voor Hervormingsdag de beroemde cantate op het koraal Ein feste Burg ist unser Gott (BWV 80).

Hoewel Hervormingsdag dus slechts als een ‘halve feestdag' gold, pakt Bach voor 31 oktober 1725 uit met een riante, feestelijke bezetting: behalve strijkers en continuo twee hobo's, twee hoorns en pauken, waarbij opvalt dat de pauken nu eens niet in het bijna onvermijdelijke gezelschap van trompetten verkeren. Bij een latere heruitvoering voegde hij er nog twee traverso's aan toe, zonder eigen noten maar slechts hobo's verdubbelend of vervangend. Bach was zelf over zijn compositie blijkbaar zeer tevreden, want BWV 79 behoort (met BWV 102, 179 en 187) tot de vier cantates waarvan Bach alle daarvoor in aanmerking komende delen (koren, aria's) in de late jaren ‘30 hergebruikte in zijn vier Lutherse Missen.

Als latere toevoeging aan de liturgische jaarkalender golden er voor het Reformationsfest geen algemeen voorgeschreven bijbelgedeelten, maar slechts teksten die plaatselijk varieerden. In Leipzig waren dat een epistellezing uit Paulus' tweede brief aan de Thessalonicenzen (2: 3-8), een vermaning om verleidingen door wettelozen te weerstaan, en een lezing uit het boek Openbaringen (14: 6-8, 'Eert God'), die de onbekende auteur van het cantatelibretto niet duidelijk hebben geïnspireerd. De cantatetekst looft God als toevluchtsoord (1 en 2), dankt hem voor zijn weldaden (3) en prijst Jezus die ons, en hopelijk ook de ongelovigen, de "rechte Weg" wijst (4), en sluit af met een gebed om steun tegen vijanden (5), dat met een slotkoraal wordt bekrachtigd (6).