Misa Criolla, by Ariel RamirezUCLA University Chorus,Chamber Singers & Guitar Ensemble, conducted by RebeccaLord Joshua Guerrero, tenor;Ryan Thorn, baritoneBrenda Lord, flute;Ulf Anneken, piano;Adam Gilberti, bass;Benjamin Goldman,Stephen Hufford and Lindsey Kunisaki, percussionMarch 17, 2012 UCLA's Schoenberg Hall
Oefennummers: | |
| Misa Criolla | |
Spaans-Nederlandse tekst | |
De Misa Criolla (uitspraak Miesa Criozja), het bekendste werk van de Argentijnse componist Ariel Ramírez, werd gecomponeerd in 1964. De Misa Criolla is een echte Creoolse mis: inheems, maar met allerlei invloeden van buitenaf. De naam ‘Criolla’ staat voor de vele culturele invloeden in Argentinië. De Argentijnse ‘Criollos’ zijn een mengeling van vele volkeren, zoals Europeanen, Afrikanen en oorspronkelijke bewoners, een soort ‘tweede (en meer) generatie immigranten’. Dit in tegenstelling tot de nieuwe immigranten, de gringos. Die mengeling van volkeren is te horen in de gevarieerde muziek van het land, die ook terugkomt in de Misa Criolla.
Dramatische ritmes uit het noordelijke Andesgebergte vormen de basis van het Kyrie. Het populaire Gloria daarna bestaat grotendeels uit een vrolijke ‘carnavalito’, in het midden opeens afgewisseld door een langzaam ritme dat door de Inca’s voor begrafenissen gebruikt wordt. Het Credo is een onweerstaanbare ‘chacarera’, de belangrijkste feestdans in Argentinië. In het Sanctus is een subtielere variant op de carnavalito te horen. De mis eindigt met een melancholiek ritme van de Argentijnse pampa’s.
Vóór 1962 zou aan een Spaanse vertaling van de Latijnse mis op Zuid-Amerikaanse volksmuziek nooit toestemming vanuit Rome zijn verleend. Maar in het tweede concilie werd bepaald dat missen in de volkstaal niet langer verboden waren. De Argentijn Ariël Ramirez (1921 – 2010) had zodoende vrij spel voor het componeren van zijn Missa Criolla uit 1963.
In 1964 werd het werk door Ramirez zelf op plaat vastgelegd. Er gingen in korte tijd drie miljoen langspeelplaten over de toonbank. De populariteit van de Missa Criolla komt voort uit de unieke manier waarop Ramirez in de behandeling van koor, solisten en instrumentalisten een eigen idioom liet vervloeien met traditionele Latijns-Amerikaanse dansritmes, ritmes van de indianen en creolen. De keuze van de instrumenten (merendeel slaginstrumenten en inheemse-instrumenten als de hertenfluit, panfluit, een vijfsnarige gitaar, een bombo en charango) versterkt de folkloristische sfeer van het werk. De bespelers van deze instrumenten speelden op gehoor, en konden vaak geen noten lezen.
De vijf delen van de mis: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei.
Een indrukwekkende uitvoering van de Missa Criolla is die met de van oorsprong protestzangeres Mercedes Sosa (1935 – 2009). Zij werd met haar songs over mensenrechten als staatsgevaarlijk gezien door de militaire autoriteiten in Argentinië. In 1979 werd de zangeres bedreigt met de dood. In 2000 ontving ze een Grammy voor haar uitvoering van de Missa Criolla. In 1988 maakte de tenor José Carreras eveneens een lovende cd opname.
Ariël Ramirez was een beroemd man in zijn land. Behalve componist was hij voorzitter van de vereniging van auteurs en componisten van Argentinië.