Mis in F groot (Johann Sebastian Bach)
Nederlandse Bachvereniging voor All of Bach
dirigent: Christoph Rademann.
Opgenomen voor het project All of Bach op 23 januari 2016 in de Grote Kerk, Harlingen
Oefennummers. | |
| BWV 233 Missa in F | |
Bladmuziek: | |
| BWV 233 Missa in F | |
Toelichting:
De Mis in F “Deze mis is hoe dan ook een Sonderweg in Bachs muziek.” Het begint met een statig Kyrie in een oude stijl a la Palestrina. Bach componeerde dit Kyrie al in Weimar. De omzetting van deze eerste versie met deels Duitse tekst naar een volledig Latijnse vergde een creatieve aanpassing.
In de jaren 1738/39 schrijft Bach een viertal composities op de Griekse c.q. Latijnse teksten van Kyrie en Gloria. Ze worden wel aangeduid als 'Lutherse missen' maar specifiek Luthers zijn ze niet: ze zouden in principe ook in de katholieke eredienst gebruikt kunnen worden. Ook worden ze wel 'korte missen' of 'missa brevis' genoemd, maar ook dat is misleidend: Missae breves zijn korte, compacte versies van de complete mistekst, dus inclusief Credo, Sanctus etc. Bach zelf noemt zijn composities Missa, de destijds gangbare benaming voor een Kyrie+Gloria-zetting, ter onderscheiding van een Missa tota die alle misdelen omvat.
Het is nog altijd niet duidelijk wat Bach heeft bewogen deze ‘missen' te componeren of liever: te assembleren, want de muziek ontleende hij aan cantates. Met zijn regelmatige cantateproductie was hij al twaalf jaar geleden gestopt, in het begin van de jaren dertig voltooide hij de reeks oratoria voor grote feesten en sleep hij nog wat aan zijn passies maar zijn compositorische interesse voor kerkmuziek leek wel verdwenen.
Bach baseerde zijn missen dus op bestaande composities, die hij van een nieuwe tekst voorzag; het zijn derhalve allemaal (op één na) zogeheten parodieën. Dat heeft de status van de vier missen vooral in de tweede helft van de negentiende eeuw, die zo hechtte aan originaliteit en de integriteit van een kunstwerk, geen goed gedaan