| Oefennummers. | |
| Magnificat a 5 in B flat |
| Bladmuziek: | |
Francesco Durante (geboren in Frattamaggiore bij Napels op 31 maart 1684 en overleden in Napels op 13 augustus 1755) was een Italiaans componist, theoreticus en muziekpedagoog.
Durante, een leerling van Alessandro Scarlatti en zelf de leraar van onder anderen Pergolesi, was een der voornaamste vertegenwoordigers van de zogenaamde Napolitaanse School. Hij componeerde kerkmuziek (missen, psalmen en motetten), oratoria en muziek voor klavecimbel. Merkwaardig voor een Italiaan, schreef hij geen enkele opera. Opvallend in veel van zijn muziek de ver doorgevoerde chromatiek.
Verkorte beschouwing van Walter Heeroma die verantwoordelijk is voor de bewerking van de partituur van het Magnificat a5 in B flat.
Voor een uitgebreidere beschouwing (in het engels) verwijs ik naar de bijgevoegde bladmuziek.
Van de vocale composities van de Napolitaanse
barokcomponist Francesco Durante (1684 - 1755) is het Magnificat in B flat ongetwijfeld een van zijn bekendste. De
versie waarmee het werk zijn huidige populariteit heeft verdiend, is echter de
4-delige versie (SATB), uitgegeven door Carus.
De versie die je hier aantreft is de veel minder bekende
5-delige versie (SSATB), die in feite heel anders is dan zijn 4-delige
tegenhanger. Er is niet alleen een extra
sopraanpartij toegevoegd (waardoor de andere zangpartijen aanzienlijk zijn
herwerkt), maar een aantal delen zijn vervangen door totaal andere. De korte aria Et misericordia voor sopraan en
alt is vervangen door een even korte aria voor alt, die een ander, nadrukkelijker
karakter heeft. Ook het daaropvolgende
koor Fecit potentiam is vervangen. Het
duetto Suscepit Israel (tenor en bas) en het daaropvolgende koor Sicut locutus
est zijn vervangen door een nieuwe basaria (waarin het thema Sicut locutus est
uit Suscepit Israel in de 4-stemmige versie terugkeert).
Daarnaast is de
instrumentale begeleiding van de partijen die Durante bewaarde grotendeels
herschreven. Hoewel de altvioolpartij
van de 4-stemmige versie is weggelaten (wat geen groot verlies is, aangezien
het vooral de continuo-partij verdubbelde), laten de twee vioolpartijen een
rijkdom zien die sterk verschilt van de 4-stemmige versie. Al met al, hoewel we niet weten wanneer
Durante een van de versies schreef, lijkt het waarschijnlijk dat hij de vijfdelige
versie schreef als een algemene verbetering en verrijking van de vierdelige
versie, waarbij hij een paar zwakkere delen weggooide, met behoud van de sterke elementen van het
origineel, zoals het Magnificat-thema of de prachtige polyfonie van het Deposuit.
De bron van de
5-delige versie is een ongedateerd manuscript dat wordt bewaard in de
Biblioteca del R. Conservatorio di Musica di Napoli, dat wordt beschouwd als de handtekening van Durante. Het is goed bewaard gebleven, goed leesbaar
en lijkt nauwelijks fouten te bevatten.
Het is echter interessant om op te merken dat er van de 4-delige versie
een veelvoud aan bronnen bestaat - hoewel geen van hen van de hand van Durante.
Deze overvloed aan bronnen moet indicatief zijn voor de
grote populariteit van het werk in de 18e en zelfs de eerste helft van de 19e
eeuw. Dit is ook becommentarieerd door
auteurs als Hanns-Berthold Dietz1 en Diethard Hellmann. In feite is Durante's kerkmuziek in het
algemeen vrij lang populair geweest na zijn dood in 1755, en veel van zijn
werken zijn door meer dan één bron bewaard gebleven. Maar dit verklaart niet helemaal waarom we
zoveel versies van de 4-delige versie hebben, tegen slechts één van de 5-delige
versie.
In dat geval moet
de 5-delige versie het resultaat zijn geweest van herbewerking in een veel
latere periode van zijn leven - ook om stilistische redenen aannemelijk. Toen, gedurende het grootste deel van zijn
leven, bestond alleen de 4-delige versie als bron om te kopiëren. We weten dat Durante, in zijn hoedanigheid
van muziekleraar (Primo Maestro) aan de conservatoria Poveri di Gesù Cristo, S.
Maria di Loreto en S. Onofrio in Napels, zijn leerlingen aanmoedigde (waaronder
vele latere componisten zoals Jommelli, Paisiello, Pergolesi en Piccinni) om zijn werken als
studiemateriaal te kopiëren. Dit zou ook
het bestaan kunnen verklaren van een bron met de naam Pergolesi, en
de 20e-eeuwse verkeerde toewijzing van het (4-delige) Magnificat aan
Pergolesi.