Koorpartij-oefening

Nee, niet 'Goddank is dit jaar bijna voorbij', een dergelijk cynisme is de cantatedichter vreemd. Hij bedoelt: nu het jaar teneinde loopt is er alle reden om God te danken voor het afgelopen jaar, en hem om voorspoed in het nieuwe jaar te vragen. De tekst verwijst overigens niet naar de voor deze zondag voorgeschreven evangelietekst (Lucas 2: 33-40), waarin Jezus een verlossersrol wordt voorspeld.

In de cantatenloze adventsperiode van december 1725 werkte Bach voor de derde keer aan zijn jaarlijkse Weihnachtsoratorium avant-la-lettre: maar liefst vijf feestelijke cantates voor drie Kerstdagen, Nieuwjaar en Driekoningen / Epifanie. De teksten daarvoor ontleende hij aan een oude bundel van de Darmstadter hofdichter Georg Lehms (1684-1717) die deze voor de plaatselijke hofcomponist Graupner had geschreven. Maar al werkend werd Bach verrast door een zondag (30 december) tussen Kerst en Nieuwjaar (dat was hem in Leipzig nog niet overkomen), een zondag waarvoor Lehms' bundel geen tekst bood. Daarom week Bach uit naar een tekst van Erdmann Neumeister. Deze theoloog (1671-1756) geldt wel als de uitvinder van de ‘gemengde cantate', waarin ook recitatieven en aria's voorkomen, maar oorspronkelijk beoogde de piëtistische Neumeister met zijn Geistliche Cantaten statt einer Kirchen-Music (1702) de leerstellige bijbelteksten en koralen in de gebruikelijke kerkmuziek geheel te vervangen door deze gevoelsgeladen opera-genres; pas later en schoorvoetend accepteerde hij de vermenging van al deze vormen. In 1714 dichtt hij voor Telemann een complete jaargang cantateteksten, Geistliche Poesien mit untermischten Biblischen Sprüchen und Choralen auf alle Sonn- und Fest-Tage durchs gantze Jahr. Daaraan ontleent Bach de tekst van Gottlob! Nun geht das Jahr zu Ende.

De cantate heeft een symmetrische structuur: rond een centraal recitatief staan twee aria/koraal-combinaties, respectievelijk behelzende een loflied op het oude jaar en een zegenbede voor het nieuwe.